Wielkość emerytury otrzymywanej w przyszłości jest uzależniona od działań podejmowanych dziś. Trudno oczekiwać, że środki zgromadzone w ZUS wystarczą na godne i spokojne życie. Chcąc cieszyć się życiem po przejściu na emeryturę, trzeba działać. W jaki sposób oszczędzać, prowadząc własną działalność gospodarczą? Jak działa IKZE dla samozatrudnionych? Wyjaśniamy!

Oszczędzanie na przyszłość jest ważne… szczególnie gdy prowadzisz jednoosobową działalność gospodarczą

Prowadząc działalność gospodarczą i poważnie myśląc o swojej przyszłości, należy uwzględnić w niej plany emerytalne. Mając 20-30 lat wydaje się to odległą perspektywą. Choć wielu myśli, że „,ma jeszcze czas” lub „emerytury pewnie nie dożyje”, lepiej zabezpieczyć się na taką ewentualność. Zwłaszcza w tak niepewnych czasach, w których obecnie się znajdujemy. Patrząc na wydarzenia z lat ubiegłych pewne jest, że przyszłości przewidzieć nie możemy. 

Na niekorzyść przyszłych emerytów działa fakt, że według prognoz emerytura z ZUSu wyniesie w przyszłości nie więcej, niż 30% ostatniej wypłaty. Niezbędne jest więc korzystanie z innych narzędzi, dzięki którym można gromadzić oszczędności na przyszłość. Z pomocą przychodzi III filar systemu emerytalnego, w tym IKE oraz IKZE. Nie jest to rozwiązanie nowe. Funkcjonuje już od 2012 roku. Rozwiązanie to pozwala nie tylko na gromadzenie zasobów finansowych, ale również na inwestowanie pieniędzy. Wybierając IKZE, przed podjęciem ostatecznej decyzji o wyborze właściwej jednostki prowadzącej konto, trzeba przeanalizować swoje potrzeby, możliwości i oczekiwania. 

Jeśli przy oszczędzaniu ktoś jest gotowy ponieść wyższe ryzyko, by później cieszyć się ewentualnymi, wyższymi zyskami, może wybrać rozwiązania bardziej ryzykowne. Należy się liczyć z tym, że w razie poważniejszych wahań czy zawirowań rynkowych wielkość zgromadzonych oszczędności może być mniejsza, niż początkowo zakładano. Mając jednak podstawową wiedzę i decydując się na sprawdzoną firmę z dobrą ofertą na prowadzenie IKZE, można liczyć na bezpieczną przyszłość. 

Przedsiębiorcy nie powinni rezygnować z oszczędzania nawet niewielkich kwot

Warto podkreślić, że to właśnie szczególnie osoby prowadzące własną działalność i generujące niewielkie zyski, powinny myśleć o swojej przyszłości na emeryturze. Regularne dokonywanie niewielkich wpłat (nawet kilkuset złotych w ciągu roku) nie będzie odczuwalne na bieżąco, jednak po 20-30 latach takich drobnych oszczędności, zebrana kwota pozwoli na poprawę standardu życia. Koszt wypłaty zgromadzonych środków przed uzyskaniem wieku emerytalnego może być zbyt wysoki, co skutecznie zniechęci od tego pomysłu. 

Dzięki temu oszczędzane pieniądze są bezpieczniejsze na koncie IKZE, niż gdyby się trzymało je w domu lub na zwykłym rachunku. Jest to zatem idealne rozwiązanie dla osób samozatrudnionych, które mają kłopot z samodzielnym oszczędzaniem, a nie mają pracodawcy, który oferuje możliwość oszczędzania pieniędzy na emeryturę.

Indywidualne konta zabezpieczenia emerytalnego z definicji

Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE) to dobrowolne narzędzie pozwalające na poprawę swojej sytuacji finansowej na emeryturze. Decydując się na IKZE, warto poznać kilka faktów:

• to rozwiązanie przeznaczone jest dla każdego, kto ukończył 16. rok życia;
• osoby prowadzące działalność gospodarczą mogą liczyć na wyższy limit wpłat;
• dla przedsiębiorców roczny limit wpłat wynosi 1,8-krotność przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia (w 2022 roku było to 7.106,40 zł, w 2023 roku będzie to: 12.483 zł – dla samozatrudnionych);
• wypłata jest objęta 10%, zryczałtowanym podatkiem;
• składki są zwolnione z podatku od zysków kapitałowych;
• wpłacane składki odlicza się od podatku dochodowego;
• możliwość dziedziczenia – wolny od podatku od spadków i darowizn, konieczność uregulowania 10% podatku.

Specyfiką IKZE jest brak możliwości wycofania środków finansowych w ratach. Można to zrobić wyłącznie w całości. Zgromadzone pieniądze można podjąć w dowolnym momencie, jednak wówczas niezbędne jest uregulowanie stosownych opłat. Jeśli natomiast chce się zachować wszystkie korzyści podatkowe, środki finansowe można podjąć dopiero po ukończeniu 65. roku życia. 

Powyższe zestawienie pokazuje, że choć rozwiązanie jest korzystne i jest wsparciem dla zwykłych świadczeń emerytalnych, to nie jest ono dla wszystkich i nie na każdą okazję. W przypadku, gdy ma być to chwilowa inwestycja lub jedynie gromadzenie środków awaryjnych, rozwiązanie to nie sprawdzi się, a koszty dodatkowe, które trzeba ponieść, będą zbyt wysokie. IKZE nie może być traktowane wyłącznie jak konto maklerskie. Jest kierowane do osób, które mają całkowitą pewność, że nie będą dążyły do uzyskania wcześniejszego zwrotu. Powinny go wybrać osoby, które szukają długoterminowego sposobu na oszczędzanie i chcą gromadzić środki, które wykorzystają w czasie swojej emerytury.

A co z wypłatą środków?

Wpłaty na IKZE nie muszą być dokonywane przez całe życie. Oczywiście im wcześniej uruchomi się konto, tym wyższe będą środki dostępne na przyszłość, dlatego nie powinno się czekać z decyzją o uruchomieniu środków do ostatniej chwili. Jako że IKZE nie jest obowiązkowe, również osoby w wieku przedemerytalnym i emerytalnym mogą z tego rozwiązania skorzystać. Pieniądze można wpłacać jednorazowo lub w sposób nieregularny. Warunkiem koniecznym jest dokonywanie wpłat przez przynajmniej 5 dowolnych lat.

Zasady dla samozatrudnionych

IKZE jest przeznaczony dla każdego, kto wykazuje chęć gromadzenia środków na przyszłość. Przed podjęciem decyzji o założeniu konta warto zweryfikować opłacalność tej decyzji. Samozatrudnieni przed wyborem IKZE powinni ocenić, czy przyjęty w ich firmie sposób rozliczenia powoduje, że inwestycja będzie dla nich nadal opłacalna. Nie zawsze jest to bowiem tak samo korzystne dla poszczególnych form rozliczenia, dlatego decydując się na to rozwiązanie warto ustalić koszty oraz wyliczyć korzyści. Aby było to miarodajne, należy uwzględnić wieloletnią perspektywę oszczędzania.

W przypadku osób samozatrudnionych, których działalność opodatkowana jest  podatkiem liniowym 19%, IKZE osiąga dobre stopy zwrotu. Zwłaszcza że im wyższa wartość PIT rozliczana przez samozatrudnionego, tym bardziej opłacalne jest IKZE. Omawiane narzędzie jest też atrakcyjne dla samozatrudnionych objętych ryczałtem 12% (oraz wyższym). Osoby płacące wyższe podatki, mogą przeznaczyć na IKZE więcej środków, co z perspektywy inwestycyjnej będzie dla nich korzystne (zgromadzą więcej oszczędności). 

Przyjęło się, że IKZE nie jest korzystne dla samozatrudnionych rozliczających się ryczałtem 8,5% oraz 5,5%. Generowane wpłaty są na tyle niskie, że przy konieczności opłacenia 10% podatku, środków zostanie zdecydowanie mniej. W tym przypadku, chcąc prowadzić konto IKZE, należy zgromadzone tam środki trzymać do spełnienia warunków emerytalnych. Wypłata przed ustalonym terminem przyczyni się do znacznego uszczuplenia zgromadzonych zasobów finansowych.

Limit wpłat na IKZE w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej

IKZE jest korzystne dla przedsiębiorców również ze względu na wyższe limity wpłat. Kwoty wpłat ustalone dla osób prowadzących własną działalność gospodarczą są inne niż w przypadku osób indywidualnych. Różnica ta jest próbą rekompensaty osobom prowadzącym własną działalność tego, że nie mogą skorzystać z Pracowniczych Planów Kapitałowych. Nie mogą też korzystać z rządowych dopłat przeznaczonych właśnie na ten cel. 

Maksymalny roczny limit wpłat na IKZE dla samozatrudnionych w 2023. roku to 12.483 zł (1,8-krotność przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego), podczas gdy dla pozostałych osób limit ten wynosi 8.322 zł. Choć pozornie różnica jest niewielka, to przy wieloletnim oszczędzaniu jest to kwota wyraźnie zauważalna. Samozatrudnieni, bez względu na wybraną formę rozliczenia podatkowego, powinni zdecydować się na oszczędzanie w ramach IKZE.

IKZE dla samozatrudnionych i jego korzyści

Najważniejszą zaletą, którą podkreśla się wielokrotnie przy analizie IKZE jest możliwość skorzystania z ulgi podatkowej, która niemal natychmiast jest odczuwana przez płatnika. Zwłaszcza jeśli generowane przychody obciążone są wyższym podatkiem. Dzięki temu, że składki na IKZE można doliczyć do kosztów prowadzenia działalności, redukuje się wielkość zobowiązań podatkowych. Rozwiązanie to jest częściej zalecane dla tych osób prowadzących własną działalność gospodarczą, które generują wyższe dochody. 

Atrakcyjność IKZE spada, jeśli zarabia się mniej. Choć nadal wpłaty na IKZE można odliczyć od podatku, różnica ta będzie niewielka. Można więc powiedzieć, że przekazywanie środków finansowych na konto IZKE jest gwarancją optymalizacji podatkowej. Zaoszczędzone w ten sposób środki można ponownie zainwestować. Ten aspekt jest szczególnie doceniany przez samozatrudnionych. Inwestycje pomagają bowiem w rozwoju. Więcej o tym, dlaczego warto założyć Indywidualne Konto zabezpieczenia Emerytalnego dowiesz się z osobnego artykułu.

Przewaga IKZE nad innymi rozwiązaniami

Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego często jest mylone z Indywidualnym Kontem Emerytalnym. Myśląc o swojej przyszłości warto poznać istotę IKZE, by z pełną świadomością dokonać właściwego wyboru. Tym bardziej że nie proponują tego samego. Choć IKE (Indywidualne Konto Emerytalne) i IKZE mają pewne cechy wspólne i są oferowane przez te same instytucje (banki, towarzystwa ubezpieczeniowe, domy maklerskie) to IKZE ma przewagę. IKZE w przeciwieństwie do IKE zapewnia możliwość odliczenia od podatku dochodowego PIT. Natomiast 10% podatek jest liczony dopiero na zakończenie inwestycji i przy wypłacie zgromadzonych środków. 

Nieco odmienna, jeśli chodzi o Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego, jest kwestia dotycząca wypłat. Choć IKZE dopuszcza taką możliwości, to decydując się na wypłatę należy podjąć od razu całość środków. Poza podatkiem dochodowym należy uregulować jeszcze podatek od zysków kapitałowych. Decydując się na IKZE zyskujesz pewność, że w przypadku śmierci pieniądze trafią do bliskich. W teorii od dziedziczonych środków nie płaci się podatku od spadków i darowizn. W przypadku IKZE trzeba uregulować zryczałtowany podatek dochodowych (10%). Jedynym wyjątkiem jest sytuacja, w której środki te zostaną przeniesione na III-filarowe konto spadkobiercy.

Na co zwrócić uwagę zakładając IKZE?

Decydując się na wybór rozwiązania najlepszego dla siebie, niezbędne jest wzięcie pod uwagę takich kryteriów, jak:

• wysokość oprocentowania oraz zasady jego ustalania;
• poziom elastyczności dopasowania oferty do sytuacji gospodarczej;
• koszt opłaty transferowej, którą trzeba uregulować przed upływem 12 miesięcy od chwili założenia konta;
• wielkość opłaty naliczanej za założenie oraz prowadzenie konta;
• konieczność regulowania ponoszenia dodatkowych kosztów (np. za obroty aktywami);
• dostępność instrumentów (i zakres oferty);
• koszt ustanowienia, zmiany albo odwołania osób upoważnionych do odbioru pieniędzy po śmierci oszczędzającego;
• konieczność posiadania konta osobistego;
• wielkość limitów wpłat (nie tylko górnych, ale i minimalnych).

Wiele ofert dostępnych na rynku powoduje, że każdy może znaleźć rozwiązanie dopasowane do swoich możliwości i oczekiwań. Jako że jest to inwestycja z długim terminem zwrotu i przeznaczona na poprawę komfortu przyszłego życia, należy wybrać tę opcję, która zapewnia najlepszą perspektywę.

Ranking IKZE 2022/2023

Sama analiza korzyści czy warunków nie wystarczy, by dobrze wybrać IKZE. Prowadząc działalność gospodarczą warto wybrać rozwiązanie, które będzie nie tylko korzystne pod względem finansowym i z. Ważne są też dodatkowe obostrzenia i możliwości, które przez poszczególne podmioty są tworzone. W poniższym zestawieniu uwzględniono najpopularniejsze oferty IKZE, które obecnie można znaleźć na rynku, wraz z pozycją, jaką zajmują w 2022 roku.

Porównanie przykładowych ofert

Podmiotów mających w swojej ofercie indywidualne konta zabezpieczenia emerytalnego jest coraz więcej. Różnią się od siebie wielkością opłat wnoszonych za uruchomienie, czy prowadzenie konta, ale też za rozwiązanie umowy. W większości podmiotów wskazana jest także wartość minimalnej wpłaty, którą należy uiścić przy uruchomieniu IKZE. Analiza powinna uwzględniać także ograniczenia i zmianę uwarunkowań rynkowych, choć przyszłości nie da się przewidzieć, inwestycje wymagają ryzyka.

W dobie wahań na rynku i niepewnej sytuacji globalnej trudno jest podjąć decyzję o wieloletnich inwestycjach, dlatego konieczne jest zweryfikowanie wielkości opłat i innych kosztów wynikających z wcześniejszego wycofania zgromadzonych środków. Dotyczy to nie tylko samodzielnych wypłat, ale też tych, które będą realizowane przez ewentualnych spadkobierców. Są to formalności, o których myśli się mniej, jednak w przyszłości mogą stanowić przeszkodę w uzyskaniu pełnego dostępu do zgromadzonych środków. Decyzji o wyborze IKZE dla samozatrudnionych nie warto podejmować zbyt pochopnie, jednak niezależnie od generowanych dochodów i środków, którymi się realnie dysponuje, konto IKZE to silne wzmocnienie dla emerytalnej przyszłości i duże możliwości skorzystania z bieżących ulg podatkowych.

FAQ – najczęściej zadawane pytania o konta IKZE

Co daje IKZE?

Jest dobrowolnym narzędziem pomagającym w oszczędzaniu na emeryturę. Działa w ramach III filaru.

Jak założyć IKZE?

IKZE można założyć w placówce podmiotu oferującego interesujące warunki uruchomienia i prowadzenia konta (np. bank, towarzystwo ubezpieczeniowe, dom maklerski). Można też zrobić to przy pomocy formularza online, bez wychodzenia z domu. Konto tworzy się w kilka minut.

Czy IKZE jest dla każdego samozatrudnionego?

Tak, IKZE jest narzędziem przeznaczonym dla każdego, kto jest zainteresowany oszczędzaniem na emeryturę i zwiększeniem swojego bezpieczeństwa finansowego.

Czym różni się IKZE od IKE?

IKE i IKZE pomagają chronić oszczędności przed podatkiem od zysków kapitałowych. Indywidualne Konto Emerytalne nie pozwala odliczyć realizowanych wpłat od podatku. IKE można wypłacać w części (konieczność uregulowania podatku Belki), natomiast IKZE należy wypłacić w całości. Z IKE można wypłacić pieniądze wcześniej.

Czy środki mogę wypłacić w dowolnym momencie?

Zgromadzone środki można wypłacić wcześniej. Wypłacając pieniądze przed uzyskaniem wieku emerytalnego należy podjąć całość środków. Konieczne jest uregulowanie podatku PIT.

Co dzieje się w przypadku śmierci?

Środki zgromadzone na IKZE nie przepadają po śmierci posiadacza konta. Spadkobierca może je wpłacić w całości lub przekazać na własne konto. Do wypłaty mają prawo osoby wskazane w umowie.

Czy są minimalne wpłaty?

Na IKZE można wpłacać pieniądze w dowolnym momencie. Ustalone są minimalne wartości wpłat (np. 50 zł lub 100 zł). Wielkość wpłat nie może przekraczać ustalonego, rocznego limitu wpłat (dla samozatrudnionych, w 2023 roku kwota wynosiła 12.483 zł).

Czy mogę zamknąć konto w dowolnym momencie?

Konto IKZE można zamknąć w dowolnie wybranym przez siebie czasie, jednak jeśli chce się uniknąć konieczności płacenia podatku dochodowego od całej kwoty, warto pozostawić konto do uzyskania uprawnień emerytalnych.

Czy środki z IKZE może zająć komornik?

Komornik może złożyć wniosek o zajęcie środków zgromadzonych na koncie IKZE, jednak, aby to zrobić, musi otrzymać stosowną zgodę. Działanie to nie jest popularne.